Basit Hava Dalaşı Manövre Konseptleri

Bölüm 1: ACM-Açı ve Enerji-dalaşı

Uzun bir konu!  Biliyorum, ama en kısa şekilde açıklamaya çalışacağım.
Öncelikle akılda tutulması gereken birkaç nokta var.  
WarBirds, tekbaşına uçulan ve bilgisayarın rakip olduğu diğer simulasyon oyunlarına benzemez. Rakibiniz yaşayan, nefes alıp veren, DÜŞÜNEN başka bir insandır. Belli durumlarda yapılan herhangi bir SİHİRLİ MANÖVRE söz konusu değildir.
Sorulan en çok sorulardan biri: ‘Rakip arkama geçti, ne yapmalıyım’. Bunun cevabı tartışma konusudur ama genelde cevap: ‘muhtemelen öleceksin’ olmuştur. ACM, düşman arkanızda yerini almadan yapılan hareketlerdir. Arkanıza geçmiş ise bazı manövreler yapabilirsiniz ama bu manövreler genelde onun tetiği biraz daha geç çekmesini sağlar sadece. Riski yüksek bazı manövreler var ama dediğim gibi hiçbir garantisi yok.
İkinci nokta ise, sadece rakibinin arkasına düşüp takip ederek belki vururum düşüncesi:

     „Kaslarınla değil, kafanla dalaş. Bu anahtar cümle bir savaş pilotunun uzun yaşama garantisidir. „
     Colonel Willie Batz, Luftwaffe, 237 kill, W.W.II


 Üç boyutlu düşünün, ve bu ortamda bir noktayı sabitleyin, rakibinizin n saniyede olabileceği bir nokta, ve uçağınızı bu noktaya yönlendirin, o noktaya ateş etmek için gidin. Bu sarfettiğim son cümleyi bir hazmedelim:
Rakibinizin şu an bulunduğu noktayı bilirseniz, onun 3 saniye sonra olması gereken noktayı bir yumurtaya benzetebilirsiniz. Yumurtanın sivri ucu Rakibin şu anda bulunduğu nokta. Geriye gidemez, aynı yönde uçabilir. Yukarı veya aşşağı doğru uçabilir, sola veya sağa dönebilir, ya da bütün bu manövreleri kombine edebilir. Ama yumurtanın dışına çıkamaz. Her 3 saniyede bir yumurtası ile birlikte yeni bir yumurta oluşturur. Ne kadar seri hareket edeceği, süratine ve uçak tipine bağlıdır.  Nereye gittiğini BİLİP ORAYA sabitlenmelisiniz!


 
ACM-TEMEL TARTIŞMASI
 
Genelde iki ana tip dalaş vardır, angels/stallfighting, yani açı/stall dalaşı ve Enerji dalaşı. Başarılı bir atak bu iki tipin az veya çok karışımından ibarettir. Hangi taktiğin kullanılacağına karar veren unsurlar uçağınızın ve rakibinizin RELATİF performansına ve dalaş başlangıcındaki parametrelere  dayanır. Bu karşılaştırmayı ve denklemi çözmek için bu iki tipi ayrı ayrı ele alalım ve birbirlerini nasıl tamamladıklarına dikkat edelim.
 
Bu konuyu işlerken aynı zamanda lead, pure ve lag pursuit, yani zengin, eşit ve fakir takip terimlerini tanıyalım. (Online eğitim konusu)

Takip türleri…


Lead pursuit, nişangahın rakip uçağın burnuna tutulduğu takip biçimi. Dönüşlerde bu takip stiline bir de kaldıran vektörü (Lift Vector) etki ediyor.
(Bu kuvvet basitçe kokpitin ortasından yukarı doğru çıkan ve ön üst görünüşe kadar uzanan bir ok işaretine benzetilebilir.)  
Pure pursuit nişangahın veya kaldıran vektörün direk olarak takip edilen uçağın üzerine alındığı takip biçimidir.
Lag pursuit ise tahmin edildiği gibi nişangahın rakibin arkasını gördüğü takiptir. Mühim olan bu takip biçimlerinin harcadığı enerji statüsüdür.
Lead pursuit fazla enerji harcar, (bu nedenle zengin dönüşü) pure pursuit daha az, ve lag pursuit en az (bu nedenle fakir dönüşü) enerji harcayan takip biçimidir.
 
 
ANGLES FIGHTING – AÇILARIN SAVAŞI
 
Bu dalaş stilinin bazında uçakların relatif dönüş kapasitesi yatmakta. Yüksek G kuvvetleri kullanılan, blackout veya redout riski olan, (kanın G kuvvetleri yüzünden beyinden vücuda veya tam tersi beyne toplanması= ekran kararması ekranın kırmızı oluşu)  stall sınırını zorlayan manövreler gerektirir. Stallfight yapan pilotun 2 seçeneği vardır: ya sert dönersin, veya akıllı (Hi-Low yoyo). Bu dalaş stilinin ilk amacı hernekadar düşmandan daha iyi pozisyon yakalamak ise de bu tür dalaşlar sonunda enerjiniz yok denecek kadar azalır.  
(Önemli bilgi: Spitfire 5c ve XI serisi, A6M KI ve LaGG  enerjisini iyi koruyan ve çabuk toparlayan uçaklardır.)
 
Bu tür dalaşlarda potensiyal enerji (=yükseklik) sınırlı olduğundan enerji kaybetmekle çok yavaşlayacaksınız unutmayın. Uçağın manövre yapması için hıza ihtiyacı olduğu gerçeğini göz önüne alırsak, uzun süre stallfight yapan pilot,  performans kaybedecektir. Bu bakımdan hangi uçakla stallfight yapabileceğinizi dalaşa girmeden önce bilmenizde fayda var.
Stallfightte genelde Leadpursuit (zengin takibi) kullanılır. Eğer uçağınız iyi dönüyorsa ve süratiniz uygunsa stallfight size
HIZLI bir kill getirebilir. (HIZLI nın altını çiziyorum! , dalaş uzadıkça şanslar eşitlenecektir.)

   
ENERJİ SAVAŞI
 
Enerji taktikleri (E) Stallfight taktiklerinin tam tersi uçuş stilidir. Bu Enerji potensial enerji (yükseklik) veya kinetik enerji (sürat) olabilir. Enerji savaşlarrın karakteristik özelliği yapılan manövrelerin düşük G kuvveti ve çoğunlukta vertikal yapılmasıdır. Enerji dalaşı yapan pilotların ilk gayesi rakiplerine olan mesafeyi(17 – 25d) korumak, ve ideal durumda bu mesafeyi yukarıya doğru (vertikal) koruyarak düşmana dalmaktır. Stallfightlerden daha az agresivdir ve büyük sabır gerektirir. Bu stilde savaşmasını becerebilen pilot genelde düşmanın enerji statusunu harcayıp 90% zaferle üsse geri döner. Bu tür dalaşmak için iyi tırmanan ve enerjisini koruyabilen, ivmeli uçaklar kullanmak gerekir. (bf-109 serisi, 190, p47, p51, Spitfire Xic ve benzeri). Eğer dalaş başlarken yeterli yükseklik veya sürat avantajınız yoksa tek yapılacak şey fazla enerji harcamadan rakibinizle aranızı açmak olmalıdır.
 
Hız ve G kontrolü önemli dedik, düşük G kuvveti ve 200mhp üzeri sürat gerekli dedik, ama en önemli unsur relatif enerji avantajı, biraz bunu açıklayalım. Eneji savaşçısı vertikal manövre süratini devamlı ideal tutmak zorundadır. Stallspeed yakınlarında, stallkornası çalarken hala vertikal (yukarı) uçmanın hiç bir anlamı yok.
 
Enerji savaşçısının bol kullandığı (yararlı) manövreler loop, bilhassa düşük G çekerek hızlı yapılanı, high- yo yo (Bu E-Savaşı için ekmek ve su kadar hayati, dönme performansı zayıf olan uçaklarda rakibinizi dönüşlerde anca böyle önünüze alırsınız.), Immelman tek veya çift, vertikal tırmanışlar ve dalışlar, türbişon tırmanış, 90 dereceden az yatay dönüşlerdir. Bir uçağın tırmanışlarda sürat kaybettiği gerçeğini göz önünde tutarsak aynı doğrultuda dönüş kapasitesinin artacağını biliriz. (yavaş uçak hızlı uçağa nazaran rahat döner.) Hi yo yo ve loop manövresinin kullandığı prensip de budur. Uçuş yolu altta geniş, yukarı doğru daralan bir oval çizer.
 
Enerji savaşçısı yatay dönüşlerden kaçınmalıdır, hiçbirzaman 90 dereceyi aşan yatay dönüş yapmamalıdır. 90 dereceyi geçen tek dönüş manövresi türbişon tırmanma olmalıdır. Burada da dikkat edilmesi gereken husus iyi bir tırmanış gücüne sahip olmak ve rakibin menzili dışında dönmektir. Eğer gerekli olan mesafeyi korumakta güçlük çekiliyorsa yapılacak en doğru hareket düz uçarak arayı açıp, dalarak gözden kaybolup başka bir kurban aramaktır. Bu uçuş stilinin avantajları az risk, uzun yaşama ve iyi puan toplamadır. Dezavantajları çok sabır ve dikkat isteyen bir stildir. Kavraması güçtür, ustalık gerektirir.

„kill‘ iniz bol ola…